Özel sektörde çalışan engelli ailelerinin mazeret izin hakkı var mı?
RaporlaSoru
Lütfen bu soru ile ilgili eklemek veya paylaşmak istediğiniz düşüncelerinizi kısaca yazın.
Ben özel sektörde çalışan bir işçiyim. Eşim çalışmıyor ve oğlumun ÇÖZGER raporunda ÖKGV ibaresi bulunuyor. Başka iş yerlerinde engelli çocuğu olan arkadaşlarım var ve onlar mazeret izni alabiliyor. Çalıştığım iş yerinin insan kaynaklarıyla görüştüm, ancak “bizim iş yerimiz sendikalı” diyerek sendika avukatına danışmaları gerektiğini söylediler. Avukat ise böyle bir hakkın olmadığını belirtti. Ancak, mazeret izni kullanan arkadaşlarım ile aynı sendikaya üyeyiz. İnsan kaynaklarına derdimi bir türlü anlatamadım. Sizden ricam, bana ilgili kanun hakkında bilgi vermeniz, böylece hakkımı savunabilmem.
Cevap ( 1 )
Lütfen bu cevabın neden rapor edilmesi gerektiğini düşündüğünüzü kısaca açıklayın.
Hakların kullanımında sendika üyeliğine dayalı ayrımcı bir uygulamanın olamayacağını belirterek engelli hakları konusunda araştırma yapmadan, doğrudan “böyle bir hak yok” denmesinin, kişilerin haklara erişimlerinin önündeki en ciddi engel olduğunu söylemliyim.
Hiç bir tereddüt olmaksızın, statüsü ne olursa olsun, işçi, memur, muvazzaf ya da sözleşmeli olsun, kamu ya da özel sektör ayrımı yapılmadan, gerekli şartların mevcut olması halinde tüm çalışanlar bu izni talep edebilir.
Özel sektör işçisi olarak siz, İş Kanunu’na tabisiniz.
4857 sayılı İş Kanunu’nda aşağıdaki ifadeler yer alır:
“Ek Madde 2: İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verilir.”
Mazeret izni ile ilgili olarak personel kanunlarına işlenen ifadelerden yola çıkarak mazeret iznine yönelik uygulama esasları aşağıdaki gibi değerlendirilmiştir:
1. Bu izin, yaşına bakılmaksızın sadece çocuklar adına kullanılır.
2. Bu izin iki durumda kullanılır. Bunlar:
a) Çocuğun en az % 70 engelli olması ya da 20 Şubat 2019 tarihinde yürürlüğe giren Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi hakkında Yönetmeliğe (ÇÖZGER) göre raporunda; 5.kategori olan “çok ileri düzeyde özel gereksinimi var” ifadesi yazılı olanlar %70-79 engelli, “belirgin düzeyde özel gereksinimi var” ifadesi %80-89 engelli, “özel koşul gereksinimi var” ifadesi %90-99 engelli sayıldığından ÇÖZGER raporunda bu ifadelerin mevcut olması,
b) Çocuk her hangi bir engel oranına sahip olmasa da süreğen (kronik hastalık) bir hastalığa sahip olması. Bu kronik hastalıklar; tip 1 ve veya tip 2 diyabet hastalığı, çölyak, böbrek yetmezliği, metabolik hastalıklar vb. grubunda olan hastalıklardır. Bu hastalıklara ait ilaç raporu ya da durum bildirir rapor ya da epikriz raporu; süreğen hastalık olduğunun tespitinde kullanılabilir. 20 Şubat 2019 tarihi öncesi eski Yönetmeliğe göre alınan engelli sağlık raporları süresi içinde geçerli olduğundan, süresi içinde kurumlarca yeniden rapor istenmez.
3. Sadece engelli sağlık raporuna ya da süreğen bir hastalığa sahip olunması bu izni talep hakkı vermez. Bazı aileler, izin talebinde engelli sağlık raporu/ÇÖZGER raporu/süreğen hastalık raporunun yeterli olduğunu düşünür. Ancak, bu raporların varlığı izin talebinde tek başına yeterli değildir. % 70 ve üzeri engelli olan ya da süreğen bir hastalığa sahip olan çocuğun; hükümde yer alan “hastalık raporunun’’ olması yani çocuğa ait güncel hastalık raporunun olması şarttır.
Hastalık raporu; engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğun herhangi bir hastalık durumunda hekimden alacağı rapordur. Hastalık raporu; Aile Hekimliği/özel hastane/eğitim araştırma hastanesi/üniversite hastanesi/devlet hastanesi/özel hekim muayenesi sonucunda tek hekimden alınabilir. Hükümde; raporun alınacağı hastane/hekim özellikleri konusunda kısıtlayıcı bir hüküm yoktur. Bunun yanında özel hekim hastalık raporlarının, Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerden onaylatılmasına yönelik Devlet Personel Başkanlığına ait bir görüş de yoktur. Bunun yanında çocuğun, kim tarafından doktora götürüldüğü, raporun kimin tarafından alındığı önemli değildir.
Çocuğunu her hangi bir tetkik ya da tedavi için hastaneye götürenler (çoğu çocuğun rutin tetkikleri vardır ve bu izin hakkı verilene dek, ebeveyn bu işlemler için senelik izin almak zorunda kalıyordu); doktordan çocuğun tetkiklerini, tedavisinin ya da takibinin yapıldığı ve işlemlerin devam ettiğine dair yazı alarak, bu belge ile mazeret izni talebinde bulunabilirler.
4. Kullanılacak iznin süresi, hükümde de belirtildiği gibi; tamamını ya da bölerek kullanmak izni kullanacak kişinin beyanına bağlıdır. Hastalık raporunda süre belirtilmesi gerekmez. Belirtildi ise de ne kadar izin kullanacağına, çalışan kendisi karar verir. Hastalık raporundaki yazılı sürenin dikkate alınacağına dair amir tarafından baskı yapılamaz. Çünkü yasada hastalık raporundaki izin süresinin dikkate alınacağına dair bir hüküm yoktur.
5. Bu iznin verilmesi amirin takdirine bağlı değildir. Gerekli şartlar sağlanmışsa ve bunlar belgelendiyse (engelli sağlık raporu, hastalık raporu, izin istek formu) izin hakkı elde edilmiş olur. Çalışan, söz konusu belgeler ile birlikte kurumundan izin talebinde bulunur
6. Bu izni, çalışan anne ya da babadan sadece biri kullanacaktır. Dolayısıyla bir çocuk için bir yıl içinde kullanılacak izin miktarı; en fazla 10 gündür. Örneğin çocuğun hastalığında ilk 5 günü anne kullandı ise geri kalan 5 gün baba tarafından kullanılabilir. Ya da geri kalan 5 günün 3 günü anne tarafından, 2 günü baba tarafından kullanılabilir. Annenin çalışmıyor olması, çocuğun hastalanması halinde bu iznin baba tarafından kullanılmasına engel bir durum değildir.
Ayrıntılı bilgi için yazımızı okuyunuz: https://engelsizkariyer.com/BILGI-BANKASI/Engelli-Haklari/Engelli-Cocugu-Yakini-Olan-Calisanlarin-Haklari-325