Hastalıklarım ve engelim nedeniyle, iş sağlığı ve güvenliği hakları ile ilgili yer değişikliği talep edebilir mi?
RaporlaSoru
Lütfen bu soru ile ilgili eklemek veya paylaşmak istediğiniz düşüncelerinizi kısaca yazın.
Bir kamu kurumunda 4-D işçi olarak çalışıyorum. Temizlik görevlisiyim. Diyabet (insüline bağımlı), hipertansiyon, hiperkolesterol ve kalp koroner hastalığım var. 2 yıl önce kalp krizi geçirdim ve 3 stent takıldı. %56 engelli raporum var. Kurumda, dış mekanda görevliyim. Süpürme, silme, yıkama yapıyorum. Çok soğuk ya da çok sıcak havalarda ve rüzgarlı havalarda zorluk yaşadığımı, sık sık rahatsızlanıp tansiyonumun yükseldiğini, iç mekanda çalışmak istediğimi şefime söyledim. Ancak, şefim, bir şey yapılamayacağını, yer değişikliği hakkımın olmadığını söyledi. İş sağlığı ve güvenliği bakımından durumumu değerlendirmeniz ve bir yol göstermeniz mümkün mü?
Cevap ( 1 )
Lütfen bu cevabın neden rapor edilmesi gerektiğini düşündüğünüzü kısaca açıklayın.
Merhaba. Ne yazık ki idareciler, engellilerin hakları konusunda ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli bilgiye sahip değiller ya da hiç sahip değiller. Bu nedenle, engelli bireylerin, kendi haklarını savunabilmek, koruyabilmek için yeterli bilgiye sahip olmaları ve bilmeleri son derece önemli. Engelsiz Kariyer sitesinde, tüm engelli bireylerin her türlü hakkı konusunda ayrıntılı bilgileri derledik. Engelli çalışanların çalışma hayatında haklarını yazdığımız yazıyı, https://www.engelsizkariyer.com/BILGI-BANKASI/Engelli-Haklari/Engelli-Calisanlarin-Calisma-Hayatina-Iliskin-Haklari-32 linkinden okuyabilirsiniz. Burada yer alan bilgilere baktığınızda, haklarınızı öğrenecek ve haklarınızı korumak için bir dilekçe yazmanız gerektiğinde, size yasal dayanakları sunduğumuzu göreceksiniz.
Her şeyden önce size, açık alanda, sıcak/soğuk havalarda çalışamayacağınıza dair durum bildirir sağlık kurul raporu almanızı öneririm. Çalışamayacağınız alanların yazılı olduğu bir rapor sunmanız halinde, işveren, bu raporu dikkate alarak gerekli önlemleri almak ve size uygun iş ortamı sağlamak zorunda. “Engelliler, sağlık kurulu raporunda çalıştırılamayacakları belirtilen işlerde çalıştırılamaz” (Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, 2009, madde 19).
Olumsuz çalışma ortamı, sizin engel durumunuzun artmasına ya da yeni bir hastalığa sahip olmanıza yol açabilir. “Engelliler, engelliliği artırıcı ve ek engel getirici işlerde çalıştırılamazlar” (Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik, 2014, madde 16/2).
Engelli bir çalışan olarak, Anayasal güvence altındasınız. “Bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar, çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar” (T.C. Anayasası, 1982, madde 50).
İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik tedbirlerin alınması için engelliler için risk değerlendirmesi yapılması zorunludur. İşyerinde, çalıştığınız ortam ya da yaptığınız iş nedeniyle sağlığınızın bozulmasına engel olmak, işverenin yükümlülüğüdür. İşyerinde tansiyonunuzun yükselerek rahatsızlanmanız ya da başka bir sağlık sorunu yaşamanız (bayılma gibi, düşme gibi) iş kazasıdır ve işveren tarafından SGK’ya bildirimi zorunludur. Böyle bir durum yaşarsanız mutlaka iş yeri hekimine ve varsa iş sağlığı ve güvenliği birimine başvurunuz ve gerekli ön bildirimi yapın. “İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken engellilerin durumunu dikkate alır ” (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2012, madde 10).
“Devlet, işe alım ve istihdam edilme koşullarında, istihdam sürerken, kariyer gelişimi ve sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları dâhil olmak üzere, istihdama ilişkin her hususta, engelliliğe dayalı ayrımcılığı yasaklar” (Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi, 2006, madde 27).
“Devlet, normal çalışma ortamında özürlüleri istihdam etmek ve onların istihdamını sürdürmek ve çalışma koşullarını özürlülerin gereksinimlerine uyarlamak, ya da özürlülük nedeniyle bunun mümkün olmadığı durumlarda çalışmayı buna göre düzenlemek ya da özrün düzeyine göre güvenli bir istihdam türü yaratmak için, işverenleri özendirmeye yönelik bütün önlemlerle onların istihdam edilmelerini teşvik etmeyi taahhüt etmiştir” (Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı, 1996, madde 15).
“Engellilerin iş gücü piyasası ve çalışma ortamında sürdürülebilir istihdamı için kendi işini kurmaya rehberlik ve mesleki danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi de dâhil olmak üzere gerekli tedbirler alınır. İşe başvuru, alım, önerilen çalışma süreleri ve şartları ile istihdamın sürekliliği, kariyer gelişimi, sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları dâhil olmak üzere istihdama ilişkin hiçbir hususta engelliliğe dayalı ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz” (5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun, 2005, madde 14).
Yukarıda da gördüğünüz gibi, şefiniz size; yer değişikliği hakkınız olmadığını ve yapılacak bir şeyin olmadığını söylese de, sizin haklarınızı koruyan ve güvence altına alan hem taraf olduğumuz sözleşmeler, hem Anayasa hem özel bir Kanun hem de yönetmelikler var.
Dolayısıyla, var olan hastalıklarınız nedeniyle, açık alanda üstelik aşırı soğuk ve aşırı sıcak ve karlı/yağmurlu/rüzgarlı havalarda çalışıyor olmanız, hayati risklerle karşı karşıya olduğunuzu gösterir. Sizin, hastalıklarınızı artırmayacak yani hastalıklarınızın ilerlemeyeceği, ilave ilaç ya da başka bir tedavi tedavi gerektirmeyecek; güvenli bir ortamda çalışmayı talep etme hakkınız var. Şefinizden daha üst idarecinize başvurarak durumunuzu ifade edebilirsiniz. İdarecinizle karşılıklı diyalog kurmakta sorun yaşıyorsanız, çalıştığınız kurumun işyeri hekimine/iş sağlığı ve güvenliği birimine başvurabilir ve yaşadığınızı sağlık sorunlarını ve riskleri anlatabilirsiniz. Eğer buradan da sonuç alamazsanız kurumunuza idari başvuru yapmanızı (dilekçe vermenizi) öneriyorum. Eğer bir sendikaya üye iseniz, işyeri temsilcinize durumunuzu anlatın. Yapılacak bir şey olmadığından bahsederse, burada yazıklarım hakkında bilgi verebilir ve sendika yönetimine ulaşarak durumunuzu onlara ulaştırın. Ve sendika yönetiminden dilekçe yazma desteği talep edin.
Dilekçenize, burada yazdığım mevzuatı yazabilirsiniz. Daha fazlası, yukarıda verdiğim linkte bulunuyor. Eğer dilekçenize olumsuz yanıt gelirse Kamu Denetçiliği Kurumuna ya da Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna başvurabilir ya da idari süreç başlatabilirsiniz. Bu konuda ayrıntılı bilgi için bakınız: https://www.engelsizkariyer.com/BILGI-BANKASI/Engelli-Haklari/Engellilerin-Sikayet-Hak-Arama-Talep-Ve-Oneri-Sunma-Basvuru-Yollari-329