Down sendromlu çocuğum 18 yaşını doldurunca engel oranı neden düştü?
RaporlaSoru
Lütfen bu soru ile ilgili eklemek veya paylaşmak istediğiniz düşüncelerinizi kısaca yazın.
Oğlum Down sendromlu ve ÇÖZGER kapsamında ÖKGV raporu alıyorduk. Geçen ay, evde bakım aylığı aldığım yerden, sosyal hizmetlerden aradılar ve oğlumun 18 yaşını doldurduğunu, raporu yenilemem gerektiğini söylediler. Aldığımız raporda %75 engelli yazıyor ve “kısmi bağımlı” olarak değerlendirilmiş. Oğlumun okuma yazması yok ve IQ testi sonucu 65. Zeka testi 10 dakika bile sürmedi. Bu raporda bir yanlışlık yok mu? ÖKGV iken “ağır engelli” olarak değerlendirilirken, şimdi neden %75’e düşüyor? Burada bir hata yok mu?
Rapora itiraz etmek için hastaneye gittim, benden oğlumun vasi kararını istediler. Aksi halde rapor itirazı yapamayacakmışız. Ne demek istediklerini bile anlayamadım. Bunun ne anlama geldiğini açıklar mısınız? Tüm bunları neden yaşıyoruz?
Cevap ( 1 )
Lütfen bu cevabın neden rapor edilmesi gerektiğini düşündüğünüzü kısaca açıklayın.
Merhaba. Çocuğunuzun 18 yaş altında iken ÇÖZGER Yönetmeliği kapsamında ÖKGV alır. ÖKGV, engel oranı olarak %90-99’a karşılık gelir ve ağır engelli sayılır. ÇÖZGER değerlendirmesinde engellilik değerlendirmesi değil özel gereksinim değerlendirmesi yapılır. Özel gereksinim değerlendirmesi ile engellilik değerlendirmesi farklı olduğundan, yetişkin raporunda daha düşük engel oranlarını görüyoruz. ÇÖZGER Yönetmeliği yürürlüğe girmeden önceki engellilik raporlarında da daha düşük oranları görürdük. ÇÖZGER ile belirlenen özel gereksinim düzeylerinde, özel geresinim düzeylerine karşılık gelen engel oranlarının yükseldiğini görüyoruz.
ÇÖZGER alınmış çocuk, 18 yaşını doldurduğunda, ÇÖZGER geçersiz olur. ÇÖZGER sürekli olsa dahi, geçersiz hale gelir. Ailelere önerim, çocuğun 18 yaşını doldurmasına 3 aydan az süre kala, erişkinler için rapor düzenleme talebi ile hastaneye başvurması. Bu durumda, zihinsel engelli çocuklarınız adına, vasi kararı istenmeden rapor düzenlenecektir. Düzenlenen engel oranlı yetişkin raporu, çocuk 18 yaşını doldurduğunda geçerli hale gelecektir.
Down sendromlu çocuklar için, yetişkin engellilik sağlık kurul raporu oranları, ne yazık ki %70’lerde çıkacaktır. Eğer oğlunuzun ellerini kullanmaya mani bir teşhisi yok ise ağır engelliliğin karşılığı olan “tam bağımlı” raporunu alması mümkün olmayacaktır.
Bahsettiğiniz zeka puanının 65 olduğunu ve 10 dakika sürdüğünü göz önüne aldığımızda, zeka testinin uygun bir biçimde yapılmadığını söyleyebiliriz. Elbette burada çocuğunuzu aleyhine bir durum var. Bu durumda yapmanız gereken, rapor itiraz etmektir ve bunu yapmak üzere başvurmuşsunuz. Ancak, zihinsel yetersizliği olan çocuklar, rapor işlemi için vasi aracılığı ile işlem yaparlar. Bu uygulama hastanelerin genel uygulamasıdır. Bu nedenle, ilk erişkin raporunuzu vasi kararı olmadan çıkartmışsınız ancak rapora itiraz işlemi il sağlık müdürlüğünde olduğundan sizden vasi kararı istenmiş görünüyor. Ne yazık ki ülkemizde, zihinsel engellilerin, vasi altına alınmadan destekli karar vermelerini sağlayan bir sistem yoktur ve Türk Medeni Kanunu’na göre, vasilik yoluyla kısıtlanması istenir. Kısıtlanan gençler, oy kullanma haklarını da kaybederler.
Rapora itiraz, raporu teslim aldığınız tarihten itibaren ilk 30 günlük sürede yapılabilir. Siz, bu süreyi vasilik belgesi olmadığı için kullanamayacaksanız, ilk 30 günün geçmesi halinde, rapora itiraz; takip eden 5 ayın bitiminden sonra yapılabilir. Bu süre içinde siz, vasi kararı için mahkemeye başvuru yapabilirsiniz.
İtiraz sonucunda, yeniden düzenlenecek raporda, oğlunuzun zeka puanı 20-34 arası çıkmadığı sürece, engel oranı 90’ı bulmayacak. Ve tam bağımlı engelli sayılmayacaktır.
Yukarıdaki bilgiler, Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Yönetmelik ekindeki kılavuzda yer alan bilgilere göre verilmiştir. Aşağıdaki bilgi Yönetmeliğin bulunduğu https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=31275&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 sitesinden alınmıştır.
ZİHİNSEL, RUHSAL, DAVRANIŞSAL BOZUKLUKLAR
Engellilik oranları belirtilere göre değil, işlevsellik düzeylerine göre verilir.
I- Zekâ İşlev bozuklukları Engel Oranı
a) Sınırda mental kapasite (IQ: 70-80) Oran;25
b) Hafif (IQ:50-69) Oran; 50
c) Orta (IQ:35-49) Oran; 70
d)Ağır (IQ:20-34) Oran; 90
e) Çok ağır (IQ:20’nin altında) Oran; 100
VI- Yaygın gelişimsel bozukluklar
a)Asperger Sendromu Oran;40
b)Disintegratif psikoz Oran; 80
c)Rett Sendromu Oran; 80
d)Atipik otizm (başka türlü adlandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluk) Oran;40
d)Otizm* Oran;80
*Beraberinde var olan bozukluklar ayrıca değerlendirilir.